Refluks a zgaga – czym się różnią?

Choroba refluksowa przełyku, potocznie nazywana refluksem, to po bólu brzucha najczęstsza przyczyna wizyt u lekarza2. Często pojęć refluks i zgaga używa się zamiennie dla określenia tych samych objawów, nie zawsze jednak jest to w pełni poprawne. Warto doprecyzować, czym dokładnie jest choroba refluksowa przełyku i jakie są objawy refluksu, a czym charakteryzuje się popularna zgaga. Dowiedz się, czym jest refluks, a czym zgaga z naszego artykułu.

Co to jest refluks?

Refluks, czyli choroba refluksowa żołądkowo-przełykowa (gastroesophageal reflux disease, a w skrócie GERD) polega na cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku^1,2. Schorzeniu towarzyszą nieprzyjemne objawy, które znacząco wpływają na komfort i jakość życia, więc nie warto ich lekceważyć, nawet jeśli na jakiś (zazwyczaj krótki) czas mijają.

Najczęstszym objawem, jaki występuje przy tym schorzeniu jest uczucie pieczenia oraz bólu w podbrzuszu lub w okolicy mostka, czyli zgaga. Jednak zdarza się, że u niektórych pacjentów występuje refluks bez zgagi². Wtedy dobrze zwrócić uwagę na inne ewentualne objawy, do których należeć mogą:

• uszkodzenie błony jamy ustnej, 
• ból gardła, 
• zapalenie dziąseł, 
• ból ucha,
• napady kaszlu¹.

Z kolei za przyczynę choroby refluksowej uważa się niewydolność dolnego zwieracza przełyku, który odpowiada za zatrzymanie pokarmu w żołądku¹. Zazwyczaj chorobę rozpoznaje się, gdy nieprzyjemne objawy zaczynają coraz częściej powracać i powtarzają się raz-dwa razy w tygodniu².

Co to jest zgaga?

Przy okazji określania, czym jest refluks, wspomnieliśmy o zgadze, która jest głównym objawem choroby refluksowej. Natomiast sama zgaga może pojawiać się sporadycznie². Główne objawy zgagi to uczucie bólu i palenia za mostkiem^1,2. Ból ten często przemieszcza się w kierunku jamy ustnej i doskwiera zazwyczaj po posiłku albo przy nachylaniu, a także w pozycji leżącej.

Do zgagi dochodzi poprzez podrażnienie błony śluzowej, co może być wywoływane przez niektóre rodzaje pokarmu, np. kwaśne lub zawierające dużą ilość tłuszczu potrawy. Negatywnie przyczynia się do tego również picie kawy¹. Aby uniknąć zgagi, która z czasem może przerodzić się w chorobę refluksową, należy z uwagą podchodzić do wyborów żywieniowych, a także unikać palenia papierosów^1,2. Jeśli natomiast zauważymy u siebie objawy zgagi, które się nasilają, warto udać się do lekarza.

Refluks a zgaga – jak je odróżnić?

Jeśli więc nie masz pewności, co Ci dolega, zastanawiasz się nad różnicą – refluks a zgaga, to najprościej rzecz ujmując – zgaga może być epizodycznym objawem samym w sobie lub objawem choroby refluksowej^1,2. Sam refluks, czyli choroba refluksowa żołądka i przełyku to już przewlekłe schorzenie z powtarzającymi się w krótkim czasie objawami, któremu najczęściej towarzyszy zgaga, ale też inne objawy, o których wspomnieliśmy wcześniej².

Należy jednak pamiętać, że możliwy jest refluks bez zgagi. W diagnostyce obu schorzeń duże znaczenie ma ustalenie właśnie częstotliwości oraz nasilenia występujących objawów², warto więc rozróżniać pojęcia – refluks a zgaga to nie to samo.

Jak leczyć refluks, a jak zgagę?

W związku z tym, że choroba refluksowa i zgaga różnią się od siebie, leczenie ich wymaga innych działań. Do leczenia epizodycznej zgagi występującej po jedzeniu sprawdzi się doraźnie zastosowany lek na zgagę i przynoszący szybką ulgę. Jak już wspomnieliśmy, należy też zwrócić uwagę na spożywane potrawy. Najlepiej unikać ciężkostrawnych, np. smażonych, tłustych i mocno esencjonalnych dańsup>1.

Jeśli jednak zgaga powraca kilka razy w tygodniu, możemy mieć do czynienia z refluksem i w takiej sytuacji potrzebna jest wizyta u lekarza oraz szczegółowa diagnostyka. W obu przypadkach dobre rezultaty przynosi wprowadzenie tzw. “białej diety”, która bazuje na wodzie, mleku, ziemniakach, siemieniu lnianym, czerstwym białym pieczywie i chudym mięsie¹. Sprawdź też, czego nie jeść przy chorobie refluksowej przełyku i zgadze.

Bibliografia:

1. Maria Śmiechowska, Magdalena Cugowska, Rola żywności i żywienia w chorobie refluksowej, (witryna internetowa: https://ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2011/3/298-304.pdf dostęp: 12.05.2023).
2. Anna Maria Pietrzak, Rozpoznanie i leczenie choroby refluksowej – wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022 w pigułce (witryna internetowa: https://www.termedia.pl/Rozpoznanie-i-leczenie-choroby-refluksowej-wytyczne-Polskiego-Towarzystwa-Gastroenterologii-2022-w-pigulce,98,47174,1,1.html, dostęp: 12.05.2023)).

Manti Extra, tabletki do rozgryzania i żucia. Famotydyna 10 mg + Magnezu wodorotlenek 165 mg + Wapnia węglan 800 mg.
Wskazania do stosowania: U dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 16 lat do krótkotrwałego leczenia objawowego dolegliwości związanych z nadkwaśnością soku żołądkowego, takich jak: zgaga, niestrawność, ból i pieczenie w nadbrzuszu.
Podmiot odpowiedzialny: US Pharmacia Sp. z o.o.